હાલ દુધઈ સબ બ્રાન્ચ કેનાલ અંતર્ગત જમીનો સંપાદન કરવા માટેની કામગીરી ચાલી રહી છે. જે અંતર્ગત અંજાર તાલુકાના દુધઈ, ખીરસરા, દેવીસર, બુઢારમોરા અને ભુજ તાલુકાના ફુલાય, જવાહરનગર, લોડાઈ, ધ્રંગ, કોટાય, વાત્રા, કુનરીયા એમ ૧૧ ગામોમાં જમીન સંપાદનની કામગીરી ચાલી રહી છે.

ભુજના જવાહરનગર ગામના જાગૃત નાગરિક હરીભાઈ માતાએ જમીન સંપાદનની કામગીરીમાં સરકારી તંત્રના જ અધિકારીઓની મિલિભગતથી કેટલાંક લોકો યુક્તિપૂર્વક ભ્રષ્ટાચાર આચરી રહ્યાં હોવાનો આરોપ કર્યો છે.

પરંતુ સર્વે નંબર ૪૧માં હાફુસ કેરીના ૧૮૮ આંબા અને ૧૯૪૫ સરગવાના ઝાડ દર્શાવાયાં છે. હાફુસના રોપાની વય અંદાજે એક વર્ષની અને સરગવાની વય ચાર વર્ષની દર્શાવાઈ છે. હાફુસના એક રોપાની કિંમત ૧૦ હજાર ૧૦ અને સરગવાના એક ઝાડની કિંમત  ૮૦૦ લેખે ગણીને હાફુસ અને સરગવાના કુલ ૩૪.૬૦ લાખ રૂપિયા નિયત કરાઈ, અન્ય સરકારી ધારાધોરણો મુજબ પ્રક્રિયા હાથ ધરી જમીન સંપાદનનું વળતર ગત ૨૦ માર્ચના રોજ જાહેર કરાયું છે.

હરીભાઈનો આરોપ છે કે આખા ગામની જમીનનું પાણી જ ખારું લૂણ છે, આસપાસમાં કોઈ બોર સુધ્ધાં નથી. કચ્છમાં કેસર કેરીનું વાવેતર થાય છે ત્યારે આ વેરાન જમીન પર સર્વે અગાઉ સરકારી તીજોરીને ચૂનો ચોપડવાના હેતુથી ગામના વશરામ ગાગલ નામના એક શખ્સે જમીનના મૂળ માલિક રણછોડભાઈ મઢવી પાસે ખેતર વાવવાના નામે ભાડેથી મેળવીને રાતોરાત આ હાફુસના રોપાનું વાવેતર કરેલું.

સર્વે થયાં બાદ રોપા ખેતરમાં જ સૂકાઈ ગયાં છે. સરગવાના ઘણાં ઝાડ કાપી નખાયાં છે. જમીન સંપાદન અંતર્ગત જાહેર થયેલી રકમમાંથી ૩૪.૬૦ લાખ રૂપિયાને પોતાનું વળતર ગણાવીને વિશ્રામ જમીન માલિક પાસેથી મેળવી લેશે.

કચ્છખબરે ઘટનાસ્થળે જઈને તપાસ કરતાં હરીભાઈની વાત સાચી જણાઈ. વશરામભાઈનો સંપર્ક કર્યો તો તેમણે ‘ખેતરનો હું માલિક નથી અને વળતર મને મળવાનું નથી’ કહી ખુલાસો આપવાનો ઈન્કાર કર્યો. આદિપુરના નર્મદા ભવનમાં બેસતાં નાયબ કલેક્ટર કક્ષાના ખાસ જમીન સંપાદન અધિકારી ડૉ. નીતિબેન ચારણનો સંપર્ક કર્યો તો તેમણે જમીન પર ઉગેલાં વૃક્ષોની કિંમત નક્કી કરવા માટે બનેલી પાંચ સદસ્યોની ખાસ સમિતિએ આપેલાં રીપોર્ટ અને નિયત કરેલી રકમના આધારે વૃક્ષોના વળતરની રકમ જાહેર કરી હોવાનું જણાવી હાથ અધ્ધર કરી દીધાં.

વૃક્ષ સમિતિમાં નાયબ વન સંરક્ષક, બાગાયત કચેરીના નાયબ નિયામક, ભુજના કુકમા પાસે આવેલા કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રના શાખા અધ્યક્ષ, ભુજ ગ્રામ્યના મામલતદાર એ ચાર સદસ્યો છે જ્યારે કચ્છ શાખા નહેરના કાર્યપાલક ઇજનેર સમિતિમાં આમંત્રિત સદસ્ય છે. સર્વે બાદ ૧૯-૧૨-૨૦૨૪ના રોજ ભુજ મામલતદાર કચેરીમાં યોજાયેલી સમિતિના બેઠકમાં જવાહરનગર સાથે દેવીસર, ખીરસરા, લોડાઈ, કોટાય, કુનરીયા ગામના સંપાદિત થનારા ખેતરોમાં ઉગેલાં વૃક્ષોની વૃક્ષદીઠ કિંમત નિયત કરાઈ હતી.

કચ્છખબરે પૂર્વ કચ્છના નાયબ વન સંરક્ષક ગોવિંદસિંહ સરવૈયાનો સંપર્ક કર્યો તો તેમણે જણાવ્યું કે વન વિભાગ ખેતરોમાં ઉગેલાં વૃક્ષોની કિંમત નક્કી કરે છે. હાફુસ, ચીકુ, દાડમ વગેરે જેવા બાગાયતી ઝાડની કિંમત બાગાયત વિભાગ નક્કી કરે છે. કૌભાંડ અંગેની પ્રાથમિક વિગતો જાણીને સરવૈયાએ જણાવ્યું કે ‘અગાઉ ઘણી જમીનોના સંપાદનમાં આ પ્રકારની ગેરરીતિની ગંધ મને આવેલી અને મેં આ મામલે જે-તે સમયે કલેક્ટર અમિત અરોરાને લેખિતમાં ફરિયાદ પણ કરેલી’

કચ્છખબરે બાગાયતના નાયબ નિયામક એમ.એસ. પરસિયાણીનો સંપર્ક કરતાં તેમણે જણાવ્યું કે ‘સર્વેમાં ખાતાના માણસો ગયાં હશે. તમે મને વિગતો મોકલી આપો, હું ચેક કરીને તમને જવાબ આપું’ વિગતો મોકલ્યાંના દસ દિવસથી વધુનો સમય વીતી ગયો પણ કોઈ ખુલાસો મળ્યો નથી.

હરિભાઈ કહે છે કે ‘હજુ જ્યાં સર્વે થવાનો બાકી છે તેવા અન્ય ઘણાં ગામોમાં ઊંચુ વળતર મળવાની લાલચે ઘણાં લોકો વાવેતર માટે વાડીઓને નજીવા ભાડે મેળવી આ રીતે ફળાઉ વૃક્ષોના રોપા વાવી રહ્યાં છે. પાણી તો છે જ નહીં ત્યારે ટેન્કરથી સિંચાઈ કરી રહ્યાં છે! જેવો સર્વે પતશે એટલે કે પછી રોપા એમ જ રઝળતાં થઈ જશે’

ત્યારે, અગાઉ સંપાદિત થયેલી અને હવે સંપાદિત થનારી જમીનો પૈકીની ફળાઉ વૃક્ષોની વાડીઓના થયેલાં સર્વે અને જાહેર કરાયેલાં લાખ્ખો રૂપિયા વળતર મામલે ગહન તપાસ થાય તો મોટો ગફલો બહાર આવે તેવી શક્યતા છે.